Power Up Symposium Isaac Newton

Op 12 december organiseerde Isaac Newton samen met Daedalus een Symposium met het thema “Onze energievoorziening in de toekomst”. De dag bestond uit een aantal lezingen, een bedrijvenmarkt en natuurlijk een afsluitende borrel. Zie voor alle details: https://symposiumpowerup.nl/  of https://www.isaacnewton.utwente.nl/events/symposium-power-up . Het Symposium werd door een 300-tal bezoekers bijgewoond, voor het merendeel studenten.

Aandachtig gehoor tijdens het Power Up Symposium

Namens Principia/Duurzaam Noord hield alumnus René Scheltes de openingslezing, een presentatie over de Energietransitie in de gebouwde omgeving.

Principia-lezing: Jaarpatroon van het energieverbruik van de Gebouwde Omgeving

Betoogd werd dat de huidige route om van het gas af te gaan en te migreren naar een “All-Electric” gebouwde omgeving inflexibel, duur en risicovol (black-out op een koude winterdag) is. Een Hybride strategie met elektriciteit EN (waterstof)gas biedt duidelijk meer flexibiliteit en betekent minder verzwaring van ons e-net.

Principia-lezing: Take home message

Daarna  waren er diverse lezingen, onder andere van energieprovider Enixis en “totaal-installateur” Linthorst.

We kunnen terugkijken om een mooi symposium met een goede bijdrage van Principia.

René Scheltes

Principiaprijs 2023

On the 28th of November the yearly “Principiaprijs”-contest was held.  Innovation Cluster Drachten (ICD), Isaac Newton and Principia worked together to come up with a challenging program. This year ICD-member Astron did present a case about their radio-telescope.  As a start Astron introduced basis information about their current Radio-telescope (functionality, the current requirements, …). Additionally their question was presented:

how to optimize transport, assembly and sustainability.

During the rest of the day eight student-teams worked very committed to find an out-of-the-box solution. Most teams started with brainstorms on the key-functions. Even “Methodisch Ontwerpen bij van den Kroonenberg” was used.  Sketches for working principles were made.

Student Team at work

The jury made a few rounds, visiting each group and answering questions.  After Lunch concept-solutions were translated to CAD Design and some teams even made simulations. Closing activity for all teams was the final presentation to the jury.

Presentation to the jury

The competing teams were judged on creativity, quality, feasibility, sustainability, costs, and the quality of their presentation. The jury, existing of members from ICD and Principia, had the hard task to decide which group had the best concept and presentation to win the grand prize of €3000,-. The winner was team “Space Case”  with the idea of an unfoldable briefcase that contained all components for a complete radio-telescope unit. “Easy to transport and easy to install”.

The winning Student Team

After the official award-ceremony by Mr. Pragt form Astron the team celebrated their victory in “de kelderbar Diep Zat”.

A good example of the Principia-efforts to build a bridge between the academic technical students at the UT and the real-life-business world.

Report: René Scheltes

Kernboodschap energievoorziening Gebouwde Omgeving 2050

“Niet van het gas af, maar waterstof in plaats van aardgas”

Groene stroom.

Volgens het Concept Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) wordt groene stroom, oftewel CO2- vrije elektriciteit, de ruggengraat van ons toekomstige energiesysteem. Het centrale energiesysteem kan ontlast worden door lokale opwek slim te koppelen met lokaal gebruik, waardoor ook kansen ontstaan voor (financiële) participatie van inwoners om te profiteren van baten (zoals een lagere energierekening en meer zeggenschap). Dat is heel goed mogelijk – en is ook al op grote schaal gerealiseerd- door het plaatsen van zonnepanelen door huishoudens en energie coöperaties.

 

Thuisaccu’s.

Om een van de oorzaken van overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen is het zaak om de salderingsregeling af te bouwen en het plaatsen van thuisbatterijen te stimuleren.

 

Energieneutraliteit in de zomer

Door het plaatsen van zonnepanelen en thuisaccu’s kan de Gebouwde Omgeving (GO) in de zomermaanden energieneutraal worden, wat wil zeggen dat er ’s zomers lokaal evenveel elektrische energie wordt opgewekt als er gebruikt wordt.

 

Elektrische energievraag in de winter

Die energieneutraliteit van de GO kan in de toekomst niet gerealiseerd worden in de wintermaanden als er een grote vraag naar elektriciteit is door het gebruik van warmtepompen, zoals voorzien in het NPE. Dat betekent dat bij een gasloze energievoorziening en het gebruik van een elektrische warmtepomp er op een koude winterdag tot wel 15 keer het huidige jaargemiddelde aan elektriciteit moet worden toegevoerd. Dit vraagt een sterke verzwaring van het elektriciteitsnet. Naast het gebruik van warmtepompen voorziet het NPE dat warmtenetten in de rest van de warmtevraag voorzien.

 

Piekbelasting van het e-net voorkomen

De hoge piekbelastingen van het e-net door het gebruik van elektrische warmtepompen kunnen worden voorkomen door het gebruik van hybride warmtepompen, die bij grote warmtevraag de warmtepomp uitschakelen en gebruik maken van het cv-gedeelte van de installatie. Daarbij wordt de energie voor het verwarmen van de gebouwen dan niet geleverd door het elektriciteitsnet, maar door het bestaande gasnet, dat een veel grotere capaciteit voor het transporteren van energie heeft dan het elektriciteitsnet. Naar schatting bedraagt het elektriciteitsgebruik bij toepassing van een hybride warmtepomp ongeveer het drievoudige van het huidige verbruik van de GO. Voorwaarde voor het gebruik van hybride warmtepompen is dat de gasaansluiting in de bestaande GO niet wordt opgeheven en dat het aardgas in het gasnet vervangen wordt door duurzaam gas om aan de klimaatdoelen te kunnen voldoen.
Burgers en draagvlak
Ook voor de burgers biedt het handhaven van de gasvoorziening van de GO aanzienlijke voordelen. Als de gasvoorziening wordt beëindigd moeten de bewoners de energie voor de warmtevoorziening betrekken uit het elektriciteitsnet of uit een warmtenet. Ze zijn daarmee uitgeleverd aan energieleveranciers met een monopolie positie. Zeker bij het toepassen van een warmtepomp vereist dit ook een forse investering in een goede isolatie van het huis. Als de gaslevering behouden blijft kunnen de bewoners bij gebruik van een hybride warmtepomp kiezen uit levering van de energie uit het gasnet of uit het elektriciteitsnet.

 

De vraag naar duurzaam gas in 2050 in de GO

In het Ambtelijk Werkdocument C “Transitiepaden Gebruikssectoren” van het concept-NPE wordt onder meer het transitiepad voor de GO beschreven. In dit transitiepad GO wordt het “veel hybride warmtepompen” scenario opgevoerd, waarin hybride warmtepompen 55% van de warmte aan de GO leveren en all-electric warmtepompen en warmtenetten elk 22,5%. In dit scenario is de jaarlijkse gasvraag in 2050 125 PJ (35 TWh), de grootste gasvraag van de vier scenario’s die worden opgevoerd in het transitiepad voor de GO.

 

Het aanbod van duurzaam gas

Groen gas en groene waterstof zijn vormen van duurzaam gas. Netbeheer Nederland stelt in rapport “Integrale energiesysteemverkenning 2030-2050” dat in 2050 de productie van groen gas slechts een fractie zal zijn van het aanbod van waterstof. Het ligt daarom voor de hand om bij het verduurzamen van de gasvoorziening van de GO het aardgas te vervangen door waterstof. Uit groen gas kan groene waterstof worden geproduceerd. De daarbij vrijkomende CO2 (van niet-fossiele oorsprong) kan in CCS projecten op de Noordzee worden opgeslagen, waarmee de zeer gewenste negatieve CO2 emissies gerealiseerd kunnen worden. Zolang het gasnet nog aardgas bevat kan het groene gas ook direct bijgemengd worden, zoals dat op dit moment al gebeurt.
In het concept NPE wordt een prognose gegeven van het waterstof gebruik in 2050 (Figuur “Bronnen voor en inzet van waterstof over de tijd” p.27). Uit de Figuur valt op te maken dat totaalgebruik van waterstof 660 PJ zal bedragen, ongeveer 180 TWh. De bovengenoemde maximale jaarlijkse gasvraag van 35 TWh voor de GO bedraagt daarmee minder dan 20% van het totale waterstofgebruik in 2050.
De beschikbaarheid van waterstof in de GO opent ook de mogelijkheid om lokaal brandstofcellen te installeren die de benodigde elektrische energie opwekken voor het opereren van de warmtepompen, het inductie koken en het opladen van de elektrische auto’s in de wintermaanden, als zon-pv nauwelijks opbrengst heeft. Die lokale opwek van elektrische energie ontlast het elektriciteitsnet in belangrijke mate.

 

Conclusies

  • Gasaansluitingen in de bestaande Gebouwde Omgeving handhaven.
  • Gaslevering voor de Gebouwde Omgeving blijvend waarborgen.
  • Aardgas in het bestaande gasnet van de Gebouwde Omgeving vervangen door waterstof.

 

Ir. R.A. Alberts, Ir. W. Bourgonje, Ir. G.W. Colenbrander, Ir A.F. van der Meer en Ir. R. Scheltes
Discussiegroep Duurzaam Noord van Principia

01-11-2023

Principia-SES assisteert bij Vlootschouw Sneekweek

Bij het invallen van de schemering trok op vrijdagavond 4 augustus in Sneek een bonte stoet van boten en bootjes voorbij aan de commissaris van de koning op het Friese statenjacht, en vervolgens aan honderden toeschouwers langs de Sneeker stadsgrachten. Dat statenjacht lag afgemeerd bij de overbekende Sneeker waterpoort: een prachtige entourage, en samen met een bonte feestverlichting en met meerdere dweilorkesten, elektrisch-varen-banners en met veel speciale T-shirts goed voor de juiste stemming.

     
Sneekweek 2023 – Veel publiek in een prachtige entourage en speciale aandacht voor elektrisch varen

Bij deze jaarlijkse vlootschouw – als onderdeel van de opening van de Sneekweek – werd deze keer extra aandacht gevraagd voor elektrisch varen. In dat kader had SEFFF (de Stichting Elektrysk & Fossylfrij Farre Fryslan) vijf elektrische sloepen beschikbaar gesteld om in de vlootschouw een  aantal kleine bootjes te slepen uit verschillende jeugdklasses.


Alumni Detmer Koppius en Anne vd Meer

Focus op jeugd en op elektrisch varen

Om die sloepen te bemannen was er een beroep gedaan op Principia-SES (Senior Expert Support). Drie SES-ers hadden zich aangemeld: Gert Colenbrander (met Koppius (met echtgenote Margrietha) en Anne van der Meer (met partner Anna).


Alumnus Gert Colenbrander en SEFFF-voorzitter Ale Bok brengen een groet aan de vlootvoogd (Commisaris van de Koning Arno Brok op het verlichte Friese Statenjacht bij de bekende Sneeker Waterpoort).
Als ludieke afsluiting van de vlootschouw sleept  kleinzoon Raúl (aan het roer) geen jeugdzeilbootjes, maar vijf levensgrote badeenden.

Terugkijkend: een bijzondere avond met heel veel plezier voor drie Principia-alumni (en hun partners) bij dit prachtige evenement.

Principia-SES kent verschillende afwisselende leuke activiteiten. Zin om ook eens bij Principia-SES te komen “snuffelen”?

Van harte welkom. Bel me maar even: 06 497 948 61.

Anne F. van der Meer

Solar Boat Twente eindigt in de derde positie in de Solar klasse van de Monaco Energy Boat Challenge 2023

Het is de eerste keer dat een Solar Boat Twente team er in is geslaagd een podiumplaats te bereiken in dit jaarlijkse wereldkampioenschap voor zonneboten, de Solar klasse van de MEBC.

Voorafgaand aan de races werden qualifying laps gevaren. Reeds in het eerste rondje begaf één van de strutkokers het en heeft de foil hierbij een snee gemaakt in de romp. De boot is meteen het water uitgehaald, zijn de struts en de foil verwijderd en is de boot met duct tape waterdicht gemaakt. De boot is net voor het einde van de qualifying laps het water weer ingegaan, waarna nog de derde plaats werd behaald. Door de opgelopen schade was het niet mogelijk om te foilen tijdens de races. Hulde aan het team dat ze ondanks deze handicap toch de derde plaats hebben weten te behalen. Ze hebben het Sunflare team uit Drachten en het team van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen voor zich moeten dulden.  (lees verder onder de foto)

Op 2 en 3 juni 2023 heeft het team van de Solar Boat Twente de New Energy Regatta gevaren, georganiseerd door Solar Sport One en de eerste prijs behaald in het eindklassement. Vrijdag is een traject van ongeveer 40 km gevaren op het Markermeer tussen Enkhuizen en Hoorn. Die dag behaalde het team de overwinning. De grootste concurrent, Sunflare, had problemen met het gevreesde fonteinkruid en werd tweede. Op de tweede dag, waarbij een traject van ongeveer 50 km vanuit Enkhuizen rond de Markerwadden werd gevaren, heeft Twente Sunflare niet achter zich kunnen houden.

Die aansluiting bij de top van de zonneboot racers leek ook al gevestigd te zijn bij de NK Groenleven Zonnebootrace 2023 in Akkrum, waar het Solar Boat Twente team als derde finishte bij de Endurance Race van de Grote Solar klasse. Achter het oppermachtige Clafis Victron Energy Solar Team en het Sunflare Solarteam. Ook bij de sprint eindigde Twente op de derde plaats achter Clafis en Sunflare. Tijdens het Rondje Akkrum moest Twente door een technisch mankement opgeven, waardoor ze in het eindklassement op de vierde plaats eindigden.

Solar Boat Twente heeft deze mooie resultaten mede kunnen behalen dankzij het feit dat het team er dit jaar in geslaagd is om stabiel te foilen. Waarbij de toeschouwer de indruk kreeg dat de boot bijna altijd perfect in balans was, zelfs op het soms wat knobbelige water van het Markermeer tijdens de New Energy Regatta.. Een technische prestatie van belang.

Dit jaar heeft het Solar Boat Twente team gevaren met de boot die door het vorige team is ontworpen en gebouwd, maar voorzien van talloze technische verbeteringen. Het huidige team heeft een nieuwe boot ontworpen die een hogere kruissnelheid moet kunnen halen. Aan het team van het komend jaar de schone taak om deze boot te bouwen en daarmee de concurrentie het vuur na aan de schenen te leggen. Voorwaarde is wel dat de tekortkomingen van strutconstructie van de foils worden opgelost.

Principia is partner van de Solar Boat Twente en heeft sinds het begin van het bestaan van het team regelmatig technisch advies mogen geven.

Gert Colenbrander

 

Zie ook: Solar Boat Twente | LinkedIn

Principiaprijs 2023

Vooraankondiging! Dit jaar is het weer zover … de Principiaprijs zal weer plaatsvinden! Op 28 november 2023 gaan groepjes werktuigbouwkunde studenten de strijd aan om de meest originele en creatieve oplossing te vinden voor een Radiotelescope LOFAR. Deze casus is aangedragen door Astron en het Innovatiecluster Drachten. In de ochtend wordt de casus uitvoerig gepresenteerd, daarna gaan de studenten de rest van de dag hard aan het werk om aan deze opgave te werken. Nadat alle groepen hun ideeën hebben gepresenteerd is het aan de jury (bestaande uit twee leden van PentairXflow, twee leden van Principia en twee leden van de UT) om deze resultaten te beoordelen. Het winnende team zal een geldprijs van 3000 euro ontvangen.

Voor Principia-leden is er de mogelijkheid om deze dag bij te wonen. Belangstelling? Stuur dan graag even een mailtje naar voorzitter@isaacnewton.nl

Met vriendelijke groeten namens de Principiaprijs-organisatie en het 66ste bestuur van W.S.G. Isaac Newton,
Veralin Staring en Niels Zandberg

MienSkip Project afgesloten

Met de verkoop van de stalen Mienskip-sloep aan het Zeekadetten-korps uit Lemmer is het Principia/SEFFF-Project  “Innovatieve e-aandrijving voor pleziervaartuigen” definitief afgesloten.


MienSkip-overdracht … links Harry Slump-Zeekadetten Lemmer, rechts Anne F. vd Meer-SEFFF/Principia

De MienSkip-sloep is destijds in opdracht van SEFFF (Stifting Elektrysk & Fossylfrij Farre Fryslan ) speciaal voor elektrisch varen door bureau Vripack in Sneek ontworpen (lage vaarweestand).

Vervolgens ontwierp de UT-alumnivereniging “Principia” in opdracht van SEFFF voor deze MIenSkip-sloep een elektrische aandrijving.  Doelen waren (a) een hoge efficiency,  en (b) een lage kostprijs. Dit ontwerp – op basis van een robuuste naafmotor, grootschalig toegepast bij e-motorfietsen, golfkarretjes ed  – werd vervolgens gerealiseerd en door studenten van de Friese Poort in Sneek ingebouwd.

In een volgende fase werd deze boot-aandrijving-combinatie aangepast voor het doen van metingen (stuwkracht, koppel, vermogen, stroomverbruik, efficiency, etc, etc.). Zo ontstond de MienSkip-TEST-sloep.

Met deze MienSkip-TEST-sloep werden vervolgens vele vaartests gedaan, zodat de theoretsische berekende eigenschappen vergeleken konden worden met praktische meetwaarden. De resultaten zijn samengevat in eindrapport “Innovatieve e-aandrijving voor pleziervaartuigen – Vaartestresultaten en de daaruit bepaalde rendementen” (door de Principia-alumni Gert Colenbrander, Geert Hidding, Anne F. van der Meer en Rene Scheltes). Te vinden op https://sefff.frl/eindverslag-onderzoek-naar-innovatieve-e-aandrijving-voor-pleziervaartuigen/

Als laatste stap is in samenwerking met de StendenHogeschool uit Leeuwarden een professionele bediening gerealiseerd. Dit begon met een studenten-stage (begeleiding door Johannes Bruinsma, die ook de vervolgrealisatie voor zijn rekening nam).


De Lemster Zeekadetten varen “het zeegat uit”- uiteraard fossielvrij

Met de verkoop van de stalen MienSkip is een groot en uitdagend Principia/SES-project definitief afgesloten.

Anne F. van der Meer
Mei 2023

Vooraankondiging Algemene LedenVergadering

De algemene ledenvergadering van Principia zal dit jaar plaats vinden op 11 mei. Het beleid en de resultaten over het afgelopen jaar (2022) zullen hier worden toegelicht. We streven er naar om na afloop van de ALV een bezoek aan de Hangar, de relatief nieuwe WB werkplaats voor engineering technology, aan te kunnen bieden.

De uitnodiging voor de ALV is over 2 weken te verwachten.

In memoriam Ger Kupers

Op 26 januari bereikte ons het droevige bericht dat ons bestuurslid Ger Kupers op 22-1-2023 is overleden.

Ger was werktuigbouwkundig alumnus van  de UTwente. In 1964 behoorde hij tot de eerste lichting studenten op een startende THT (Technische Hogeschool Twente), maar na zijn afstuderen waren we hem – afgezien van af en toe een klein berichtje en contact tijdens algemene ledenvergaderingen – toch wat uit het oog verloren

Het was in de loop van 2022 dat Ger opdook bij onze Principia bijeenkomsten. Dat had zeker te maken met zijn verhuizing van “het westen” naar Twente. In zeer korte tijd had hij in onze alumnivereniging een warm plaatsje gevonden; hij bracht vernieuwende ideeën mee en was daarna al snel actief als penningmeester en “vernieuwer” van onze communicatie-opzet. Tijdens onze Principia-meeting in december 2022 hadden we nog geanimeerde discussies; het nieuws van zijn overlijden kwam voor ons dan ook volkomen onverwachts.

We wensen alle nabestaanden veel sterkte toe.

Bestuur Principia – Alumnivereniging Werktuigbouwkunde UTwente.
3 februari 2023